Thước đo nào để tự đánh giá mình có giỏi hơn không?

Chào các bạn,

Trong chặn hành trình làm nghề Ecommerce của mình, và thậm chí trong rất nhiều khía cạnh trong cuộc sống của bản thân. Mình thường rất hay tự hỏi, hoặc tự cảm thấy tự trách bản thân về việc “Mình liệu đã đủ giỏi chưa?”.

Chỉ cần đọc đi đọc lại vài lần câu hỏi đó, ai cũng thấy sao mà nó mơ hồ quá. Như thế nào là giỏi hơn?, thước đo của sự giỏi của bạn là gì? Giỏi để làm gì? Giỏi như thế nào là đủ…?

Vậy mà, rất nhiều lần, kể cả khi mình đã lên những vị trí cao hơn, mình đều dính phải câu hỏi này tự nhảy lên trong đầu. Và có những giai đoạn, mình nghi ngờ về bản thân mình đã thực sự giỏi hơn chưa.

Khi mình vừa được thăng chức, mình lập tức cảm thấy rất lo lắng (mặc dù trước đó mình đang rất cố gắng để được thăng chức). Mình tự hỏi, ui cha ơi, sắp có team rồi, sắp có nhiều trách nhiệm hơn rồi, liệu rằng có đủ năng lực để cân nổi mấy cái trách nhiệm đó không ta.

Hoặc khi mình chuyển việc qua 1 một trường hoàn toàn mới, gặp một người sếp xịn hơn mình gấp nhiều lần. Mình cũng lại tự hỏi, chà, sếp này giỏi dữ ta, sao chỉ làm được vậy hay dữ ta, không thể tin được là một mình chị ấy có thể cân được từng ấy công việc, nếu là mình thì…

Và rất rất nhiều những lần khác, mọi thứ bắt nguồn từ việc ta nghi ngờ chính những gì mà bản thân đang cảm thấy không quen thuộc. Một vị trí mới, một công việc mới, một môi trường mới, một người sếp mới, một người bạn mới; mà ở đó khi nhìn vào, ta luôn nhìn thấy mọi điểm sáng nhất ở đó, và đồng thời lại đem điều đó đi so sánh với điểm tối nhất của chính mình.

Đã có rất nhiều lần mình khổ sở vì những suy nghĩ đó, và sau này mình bắt đầu tự nhìn nhận lại và đúc rút ra được một bài học, tóm lại là:

“Ta giỏi hơn, khi ta bắt đầu giải được nhiều biến số hơn so với chính ta của trước đó”.

Để mình ví dụ cho bạn xem thử,

Lúc mình là một học sinh cấp 3, biến số của mình là làm sao giải được nhiều bài tập nhất, bài tập khó đến bài tập dễ một cách đúng và nhanh nhất. Và chỉ cần làm được điều đó, mình được điểm cao và được xung quanh cho là giỏi. Còn những thứ như cơm áo, gạo tiền thì mình có cha mẹ lo toang giùm rồi.

Lúc mình lên đại học, mình cũng được nhà hỗ trợ tiền, nhưng mình còn đi làm thêm nữa, lúc đó bạn bè xung quanh cho đó là giỏi. Vì mình giải được 1 biến mà rất ít người đồng chan lứa giải được lúc đó “là đi làm sớm, tự lập sớm ở một công ty chuyên nghiệp”. Rồi đại học thì biến số không chỉ nằm ở những con điểm trên trường, mà còn phụ thuộc vào các hoạt động tình nguyện, ngoại khóa, khả năng thuyết trình hay làm dự án teamwork, thậm chí là các cuộc thi giải này giải kia. Nếu giải được hết các biến số lúc đó, thì chúng ta được cho là giỏi.

Mới ra trường, 2 3 năm đầu tiên, ai mà được làm tập đoàn, công ty to như Unilever, P&G (những cty top đầu ngành mà dân kinh tế rất mê), đặc biệt ai mà đậu MT (Management Trainee) nữa thì má ơi, thuộc dạng top sinh viên. Lương cao, profile cool ngầu, rất là fancy. (mặc dù đã phần công việc thực tế sẽ rất cực khổ và không fancy như mọi người vẫn lầm tưởng). Lúc đó, biến số lại khác biệt hơn xíu, vừa phải đi làm, vừa lo cơm áo gạo tiền, rồi công việc công sở vốn dĩ có nghìn nghìn biến số khác nhau không đơn giản chỉ là học bài, giải bài tập như hồi ở đại học. Các biến số có thể là : thái độ, cách tương tác với sếp, cách giao tiếp với các phòng ban khác, cách teamwork theo kiểu công việc, ăn trưa, đi nhậu nhẹt với khách hàng, né tránh việc nói xấu đồng nghiệp, chịu được áp lực công việc cường độ cao, đối diện với sự cô đơn trống vắng lỡ mà bị nói xấu, hay không được sếp thương, hoặc thập chí tệ hơn là đối diện và xoay sở với thất nghiệp như thế nào….

Và rồi khi ta đã giải hết được cái bài tập biến số ở trên, ta bắt đầu trưởng thành hơn một chút, ta muốn tăng chức, tăng lương vì ta đã thấy ta giỏi hơn rồi. Ta lại bắt đầu đối diện nhiều hơn các biến số khác khi lên một vị trí mới. Ta bắt đầu có lính, có đồng đội, biến số lúc này phức tạp quá vì mỗi ngày lên văn phòng không đứa này chửi lộn đứa kia, hoặc đứa nọ gây lộn combat với chính ta, rồi ở trên ép xuống, ở dưới ép lên. Chúng ta bắt đầu học cách giải những biến số mới này thêm một lần nữa. Không những thế, ta có nhiều mối quan hệ hơn, có ba mẹ già và nhiều bệnh hơn, áp lực nhiều. Biến số càng ngày càng khó giải, chẳng còn phải là một vài cái bài tập được thầy cô hướng dẫn và tự tìm cách làm cho ra đáp án để được điểm 10, biến số lúc này nhiều lúc còn không có đáp án, rất nhiều biến số là đề mở, bắt ta phải tự biết cân bằng và cân đối, chứ nó không hề có 1 đáp án cụ thể. Giữa việc bị bạn bè, người yêu giận hờn, với việc ngày mai có một bài thuyết trình quan trọng với cấp trên, ta buộc phải giải bài toán đó một cách khéo léo nhất, để sếp không giận, mà bạn bè người yêu mình cũng thông cảm được. Và những bài toán như vậy sẽ luôn liên tục xuất hiện….

Bởi vậy, sau này khi ngồi ngẫm nghĩ lại chặn hành trình phát triển của bản thân. Dù có những lúc khá là tự ti, nhưng nhờ việc nghĩ lại rằng mình đã và đang giải được rất nhiều biến số, thì sự tự tin của mình bắt đầu trở lại. Ví dụ nếu chỉ nhìn ở góc độ sự nghiệp, những năm đầu mình chỉ biết mỗi Marketing, Ecommerce, Media; nhưng sau đó, mình biết thêm về P&L, quản trị kênh phân phối, quản trị đại lí, chiến lược, cách làm việc với vendor, Agency, đối tác, cách tương tác và lấy lòng tin với họ… Hoặc nhìn rộng ra, mình giải được bài toán sức khỏe, khi mình có một nền tảng sức khỏe tốt nhờ việc rất chăm chỉ luyện tập thân tâm trí., mình không để ba mẹ, hay người thân mình lo lắng về sức khỏe của mình, đôi lúc mình lo ngược lại cho họ luôn…

Vậy, nhờ việc mình giải được nhiều biến số hơn, mình tự cảm thấy mình giỏi hơn, chứ cũng không cần phải có sự công nhận từ ai cả. Mình hiểu bản thân mình, mình hiểu khả năng của mình giải được biến nào, thuần thục những biến nào. và mong muốn giải thêm những bài toán nào nữa.

Chúc bạn nếu đọc được bài viết này, có thể tự nhìn nhận lại khả năng của bản thân, và không còn cần mưu cầu sự công nhận nào ở ngoài kia. Chúc bạn giải được nhiều hơn những biến số sắp sửa phải đối diện.

Cris Tô