Nghỉ việc, mất định hướng, bén duyên với Ecommerce, lí do tại sao Ecommerce là miền đất hứa trong 5 năm nữa

Mình là Cris Tô, một Ecommerce Marketing Planner tại một Agency chuyên triển khai các dự án bán hàng trên sàn thương mại điện tử cho các thương hiệu như P&G, Nivia, Romano…

Lúc trước mình chủ yếu làm Marketing tổng quan, Digital Marketing và cả Sales nữa. Sau khoảng gần 2 năm đi làm chính thức, mình muốn dừng lại, lấy số tiền tiết kiệm để GAP vài tháng, định hướng lại bản thân xem nên tiếp tục hướng đi nào, khi mà ngành càng ngày càng có tính đào thải nhanh. Cuối cùng, mình lựa chọn Ecommerce là nơi tiếp theo để tiếp tục phát triển sự nghiệp, trong ít nhất là 5 đến 7 năm nữa.

Nghe chức danh của mình có vẻ hào nhoáng, nhưng mình bắt đầu ở lĩnh vực Ecommerce như một tờ giấy trắng (Junior), và đa phần các đồng nghiệp của mình cũng vậy, một phần vì ngành này còn khá mới (khoảng 2012 khi Lazada mới vào VN, và chỉ mới thực sự bùng nổ khoảng năm 2018), phần còn lại là lĩnh vực này gần như chưa có một quy chuẩn chung gì cả. Nên các chia sẻ của mình, đi theo góc nhìn kinh nghiệm và sự học hỏi từ những người đi trước là chính.

Mình tạm đặt giai đầu của dự án này sẽ là “Let’s Go Ecom”. “Let’s Go Ecom” sẽ là chuỗi trải nghiệm, những chia sẻ của mình trong quá trình làm nghề Ecommerce, được tiếp xúc với rất nhiều dự án, và thực thi cả trên 4 sàn TMDT chính hiện nay (Shopee, TIKI, Lazada, Sendo). Là những bài viết, chia sẻ đơn giản, có dẫn chứng cụ thể và kết hợp trải nghiệm thực tế từ bản thân hoặc đồng nghiệp.

Hi vọng “Let’s Go Ecom” sẽ giúp bạn đọc có nhiều góc nhìn thực tế về Ecommerce, một tong những ngành được xem là hot trend nhất hiện nay.

Quay trở lại chủ đề hôm nay. Tại sao mình lại chọn Ecommerce? Ecommerce Có gì vui? Tố chất nào để phù hợp? Thị trường hiện tại như thế nào? Nào ta cũng tìm hiểu một chút nhé. Let’s Go.

Bối Cảnh Vì Sao Mình Quyết Định Chuyển Hướng Sang Ecommerce

Mình bắt đầu làm Sales & Marketing từ năm 2016 (ngay từ khi mình còn là sinh viên năm nhất), trải qua bán hàng tại cửa hàng, cộng tác viên viết bài, content, chạy facebook ads, làm Event, làm MMO (Making Money Online)…Gần như mình làm mọi thứ có thể lúc đó, thậm chí kể cả làm video & design. Mình chỉ biết mục tiêu lúc đó là trải nghiệm nhiều nhất có thể để hiểu bản thân, điểm mạnh và điểm yếu.

Và nếu bạn đã từng làm nhiều thứ như mình, thì chắc bạn cũng sẽ biết kiểu “làm được nhiều thứ, mà không giỏi thứ gì”. Chính vì thế, việc trăn trở về con đường tương lai của mình sẽ đi về đâu, liệu cái mình đang làm có giúp ích gì cho sự nghiệp của mình hay không, liệu nó có đúng để mình gắn bó với nó hay không… là những trăn trở xuất hiện trong đầu mình (Lúc đó mình đã là quản lí Marketing của một chuỗi cửa hàng trà sữa tên là Phúc Tea).

Sau cùng, mình cũng quyết định nghỉ việc, để tìm một hướng đi mới. Bạn thấy đó, kế cả khi mình học Marketing, làm Marketing, sống với Marketing, nhưng đôi khi cũng mông lung trong việc lựa chọn hướng đi nào. Vì không biết hướng đi nào thực sự phù hợp, mình quyết định chọn THỨC THỜI

Thức thời là việc kết hợp cả 3 yếu tố:

• Thứ nhất: Thị trường đang cần gì, công việc nào trong ngành Marketing mà lương đang hot ?
• Thứ hai: Thế mạnh của bản thân là gì?
• Thứ ba: Đối thủ của mình đang có yếu điểm gì (hay điểm gì mình nghĩ có thể giỏi hơn người ta)?

Khi ngồi xuống, phân tích ba yếu tố trên, mình quyết định chọn Ecommerce để làm bàn đạp. Vì sao?

• Thứ nhất: Thị trường Ecommerce chỉ mới thực sự bùng nổ trong 2 năm trở lại đây (sự khác biệt lớn nhất có thể thấy là qua giai đoạn cách ly xã hội do Covid, và bạn cũng có thể đọc các báo cáo thị trường Ecommerce của khu vực Đông Nam Á và cả Việt Nam). Chắc chắn thị trường này sẽ càng bùng nổ trong 5 năm nữa.
• Thứ hai: Đặc thù ngành Ecommerce rất khác, thị trường phản ứng rất nhanh, dữ liệu là số một, việc sử dụng dữ liệu và kết hợp các kiến thức marketing tổng quan từ Sales Marketing đến Customer Service để đưa ra quyết định là một kỹ năng tối quan trọng. Và bản thân mình tự cảm thấy đang mạnh ở mảng này, về khả năng phân tích & tổng hợp.
• Thứ ba: Khi mình nhìn lại và đi hỏi các đồng nghiệp làm Marketing xung quanh, đa số các bạn không mạnh về tuy dư dữ liệu, cũng như có nhiều lỗ hổng về kiến thức Marketing, kinh doanh tổng quan.

Kết hợp 3 yếu tố đó, mình quyết định nộp đơn vào các công ty Ecommerce. Do giai đoạn dịch bệnh Covid, các doanh nghiệp đang chuyển mình lên Ecommerce rất nhiều. Chính vì thể nhu cầu nhân sự cũng rất cao. Và thế là mình có công việc ưng ý rất dễ dàng luôn.

Có thể bạn chưa biết: Thị trường Ecommerce dự kiến sẽ đạt khoảng 23 tỉ đô vào năm 2025, vào năm 2019 con số chỉ dừng lại ở mức 5 tỉ đô (theo báo cáo của Kantar)

Ecommerce là một sự kết hợp hoàn hảo

Sau khoảng 4 tháng làm việc tại công ty, tiếp xúc nhiều khách hàng lẫn cả 3 sàn thương mại điện tử chính Lazada Shopee TiKi. Mình thấy nếu các bạn muốn vận dụng hết tất cả các kiến thức về marketing, kinh doanh, chăm sóc khách hàng… thì Ecommerce là một nơi như thế.

Ecommerce, vừa có một chút về Digital Marketing (thuật ngữ ngành gọi là Off-Site), khi phải vận dụng Digital Marketing để kéo traffic từ các Platform Facebook, Youtube, Instagram, Website về cửa hàng trên sàn TMĐT.

Ecommerce, vừa có một chút về kiến thức bán lẻ, nơi bản phải thực hiện các hoạt động liên quan đến sản phẩm, tồn kho, lưu kho, vận chuyển, tối ưu hóa dòng tiền, lợi nhuận.

Ecommerce, vừa có một chút về yếu Branding, nơi bản phải học cách tổ chức sẩn phẩm, phân loại danh mục, thiết kế nhận diện thương hiệu, trải nghiệm khách hàng, để làm sao cho KH có thể vừa mua hàng vừa cảm nhận được thương hiệu trên cửa hàng của bạn.

Ecommerce, bạn vừa phải làm các hoạt động về Promotion, nơi bạn phải set up và tính toán ngân sách xem campaign này giảm giá bao nhiêu, quà tặng như thế nào, có bị lỗ hay không

Ecommerce, bạn cũng vừa phải lo về chăm sóc khách hàng, cách trả lời rating & review, thời gian trả lời, giải quyết các khiếu nại, góp ý trực tiếp trên các bình luận hoặc mục chat của gian hàng.

Ngoài ra, còn phải xem giá của đối thủ như thế nào, đối thủ có hoạt động gì, thị trường đang trend gì. Và rất rất nhiều hoạt động khác, mục đích cuối cùng là để làm sao có được GMV (Gross Merchandise Volume) Doanh thu một cách bền vững. Tất cả hoạt động đó, đều phải tối ưu hóa từng chút một.

Ecommerce khác gì với các lĩnh vực khác ?

Trong Marketing có 4P:  Promotion, Product, Place, Price.

Trong đó, Place là kênh phân phối của nhãn hàng khi kinh doanh sản phẩm dịch vụ nào đó. Siêu thị cũng là một kênh phân phối, chợ cũng là một kênh phân phối. tiệm tạp hóa, hoặc các cửa hàng tiện lợi nhanh như Vinmart, Circle K…. Bạn có thể tưởng tượng như thế đối với Sàn Ecommerce, cũng gần giống như một cái siêu thị (nhưng dưới hình thức Online). Khi bước vào, bạn sẽ bị bủa vây bởi khuyến mãi và quà tặng (Promotion), giá cả cạnh tranh (Price), cách thức sắp xếp sản phẩm hay mua kèm các sản phẩm khác (Product), ….cách sắp xếp hình ảnh, các hoạt động hoạt náo, games…

Một cái khác nữa, khi bước vào siêu thị hay cửa hàng tiện lợi, bạn thường sẽ mất vài phút đến vài tiếng. Còn trên Ecommerce, khách hàng chỉ mất 10s để lướt qua sản phẩm của bạn.

Làm Ecommerce thì có thể làm ở đâu ?

• Các sàn thương mại điện tử
  • Shopee, Lazada là sàn mình đánh giá là mạnh nhất và phù hợp nhất cho việc phát triển của nhân viên. Họ có hệ thống, quy trình chuẩn từ nước ngoài, văn hóa và giá trị của công ty lẫn các chế độ chăm sóc nhân việc cực kì rõ ràng và chuyên nghiệp.
  • TIKI và Sendo cũng rất tốt, nhưng hệ thống và quy trình còn đang xây dựng và phát triển, nên đôi khi còn một số hạn chế.
  • Vào các sàn, bạn sẽ được làm ở vị trí chuyên môn nhất, tức là chỉ là một phần nhỏ trong một hệ thống siêu to khổng lồ được vạch ra sẵn, mỗi người đều có một nhiệm vụ riêng. Nhưng tại đây cũng là nơi đáng đến, cho những ai muốn bắt đầu sự nghiệp một cách bài bản nhất.
• Ecommerce Agency 
  • Là những Agency chuyên thực hiện các dự án kinh doanh của doanh nghiệp trên sàn thương mại điện tử
  • Tại thời điểm mình viết (T1/2021), mình thấy trên thị trường đang có 3 Agency lơn: On-Point (Vietnam), Jetcommerce (Trung Quốc), Intrepid. Mỗi Agency sẽ có một thế mạnh riêng, và gần như chỉ làm dịch vụ cho các công ty lớn như Unilever, P&G, WIPRO.
  • Làm ở Ecommerce Agency, bạn sẽ được làm việc với cả 4 sàn TMĐT, hiểu rõ về hành vi khách hàng trên từng sàn, và hiểu biết rất nhiều lĩnh vực kinh doanh do khối lượng Khách hàng đồ sộ mà công ty đang hỗ trợ triển khai.
• Client 
  • Các công ty có năng lực sản xuất tốt, hiểu rõ được kênh TMĐT là một mãnh đất màu mỡ, đã và đang chuyển dịch mở rộng trên kênh này. Kéo theo đó là các vị trí mới được mở ra, giúp bạn có cơ hội được làm việc thậm chí trong các tập đoàn lớn như Unilever, P&G rộng mở hơn.
  • Hiện tại, có những công ty dẫn đầu thị trường Ecomerce rất nhanh, đặc biệt là các công ty ngành hàng tiêu dùng nhanh và chăm sóc cá nhân, như WIPRO đang đầu tư rất nhiều ngân sách cũng như nguồn lực vào lĩnh vực màu mở này. Nên cơ hội cho các bạn sẽ dễ dàng hơn một chút.

Work For The Furture

Làm trong môi trường Ecommerce, bạn sẽ ít lăn tăn về tương lai, vì ở thời điểm hiện tại, mọi thứ vẫn còn rất mới và có rất nhiều việc phải làm. CEO của Cris là cựu nhân viên P&G China, chuyên Ecommerce, người nhìn thấy sự phát triển của Ecommerce ở Trung Quốc cách đây 10 năm. Và luôn nói với Cris rằng, làm ở môi trường này là một sự may mắn vì nó luôn có tương lai.

Cảm giác, mình sẽ biết được trong vòng 5 năm nữa, lĩnh vực của mình làm sẽ phát triển vượt bật, thì cũng yên tâm để work đúng không.

Lương Có Cao Không

Theo Cris đánh giá là cao, nếu bạn làm trong các Agency hoặc Client, tuy nhiên khối lượng công việc và khả năng đa nhiệm của bạn cũng phải đáp ứng được. Mức thù lao sẽ thấp hơn một tí nếu làm ở sàn (cái này mình chỉ nghe các anh chị nhân viên từ sàn nói thôi nhé, chưa có xác thực lắm).

Cris từng được một công ty của HongKong tuyển dụng ở vị trí Ecommerce Executive với mức lương cao hơn so với mặt bằng chung 40% dù không có kinh nghiệm nhiều. Trong bối cảnh Digital Marketing đang có nhiều sự cạnh tranh hơn. Thì Ecommerce có mức lương cao hơn vì thiếu nhân lực cũng là một điều dễ hiểu.

Cần Trang Bị Kỹ Năng Gì Để Vào Ngành

Mình làm marketing nên chỉ cung cấp góc nhìn từ Marketing thôi nhé

• Giỏi Tiếng anh là điều bắt buộc.
• Khả năng chịu áp lực công việc cao là điều bắt buộc (vì những chiến dịch lớn như 11.11 12.12 sẽ rất là cực)
• Giỏi về dữ liệu, từ toolskills như excel đến tư duy về tổng hợp & phân tích dữ liệu cũng là thứ nên có.
• Có kiến thức tổng quan: Digital Marketing, Promotion, Customer Service….

Ngoài ra bạn cần là người chi tiết, biết phân bổ thời gian hợp lí để xử lí hết các đống task mà mỗi ngày phải nhận từ cấp trên nữa.

Tổng Kết

Ecommerce Marketing là một lĩnh vực không quá mới, cũng không quá cũ, và sẽ bùng nổ trong ít nhất 3 đến 5 năm nữa. Đây sẽ là một mãnh đất màu mỡ cho rất nhiều bạn trẻ thích Marketing, Kinh Doanh với mức thù lao sẽ ngày càng tăng cao cũng như cơ hội đế phát triển rất nhiều. Nhưng bù lại, đây là một ngành có sức đào thải nhanh và mức làm việc ở cường độ cao.

Hi vọng, bài viết đầu tiên của mình giúp cho bạn có nhiều góc nhìn hơn trong lĩnh vực này.